Den Haag, 9 maart 2025
Wachtlijsten voor TBS-klinieken onaanvaardbaar lang
De Nederlandse tbs-instellingen zitten overvol. Veroordeelden die tbs opgelegd hebben gekregen, moeten maanden- of jarenlang in gevangenissen wachten op een behandelplek.
Afgelopen week eiste een tbs’er in een kort geding een snellere opname. Zijn advocaten, Jan-Jesse Lieftink en Abdel Ytsma, proberen via de rechter een directe plaatsing af te dwingen. De man zit al ruim twee jaar in de gevangenis zonder behandeling.
Gevaar door lange wachttijden
Het tekort aan tbs-plekken wordt steeds groter. In 2023 kregen 176 personen tbs met verplichte verpleging opgelegd. Bovendien verlaten minder patiënten de klinieken, waardoor er weinig ruimte vrijkomt. Toch is het aantal behandelplekken niet gegroeid.
Volgens Hyacinthe van Bussel, voorzitter van TBS Nederland, is een wachttijd van meer dan een jaar normaal geworden. Dit brengt risico’s met zich. Zonder behandeling kunnen tbs-gestelden verder ontsporen.
Een ernstig voorbeeld is een gedetineerde die in Zwolle een bewaker met een broodmes aanviel. Zijn advocaat waarschuwt dat zonder behandeling de situatie kan escaleren.
TBS-expert Job Knoester over de crisis
Strafrechtadvocaat en tbs-deskundige Job Knoester benadrukt de ernst van het probleem. Sommige tbs-gestelden zitten al jaren vast zonder behandeling. Toch moeten ze voor de rechter verschijnen voor verlenging van hun maatregel.
“Deze mensen zijn ziek en hebben zorg nodig. In plaats daarvan worden ze opgesloten,” zegt Knoester. Hoe langer de behandeling wordt uitgesteld, hoe moeilijker het wordt om die te laten slagen.
Daarnaast is het aantal tbs-veroordelingen gestegen. Sinds 2017, na de moord op Anne Faber, leggen rechters vaker tbs op. Ook veroordeelden die weigeren mee te werken aan onderzoek kunnen tot tbs worden veroordeeld als de rechter toch vaststelt dat er sprake was van een stoornis tijdens het delict.
In 2013 sloot het kabinet Rutte II drie tbs-klinieken. Dat leidde tot een tekort aan plekken. Nu zo maar tbs-klinieken openen is niet direct een oplossing. Er is ook een ernstig personeelstekort.
Doorstroom in TBS moet beter
Volgens Knoester en andere experts moet de doorstroming in het tbs-systeem beter. Er zijn te weinig opvangplekken, zoals GGZ-instellingen en zorgcentra voor verstandelijk beperkten. Hierdoor blijven tbs-gestelden langer in klinieken dan nodig. Dat blokkeert de doorstroom.
Daarnaast is er veel terughoudendheid rond de terugkeer van tbs-patiënten in de maatschappij. Volgens Knoester is die voorzichtigheid vaak onnodig. “We houden mensen te lang vast terwijl resocialisatie veilig kan,” stelt hij.
Tbs-advocaat Job Knoester is ze al langer kritisch op rechters die ook voorlichtte vergrijpen tbs opleggen. Advocaat Lieftink pleit er eveneens voor om minder vaak tbs op te leggen voor minder ernstige delicten. Lieftink stelt dat vaker alternatieve maatregelen kunnen worden gekozen, zoals tbs met voorwaarden.
Reactie van het ministerie
Staatssecretaris Ingrid Coenradie erkent dat de situatie onhoudbaar is. Het ministerie wil de capaciteit uitbreiden en de samenwerking tussen forensische en reguliere zorg verbeteren.
Toch blijft het onduidelijk hoelang de wachtlijsten nog zo lang blijven. Experts roepen op tot snelle actie om gevaarlijke situaties en verdere verslechtering van de geestelijke gezondheid van tbs-gestelden te voorkomen.
Bron: Rtl nieuws
Geef een reactie