Den Haag, 4 december 2022
Nuance en context na tbs-incident van belang
Tbs-gestelden zijn geen monsters. Wel hebben ze een ernstig misdrijf gepleegd. Dat zegt tbs expert Job Knoester in gesprek met RTL nieuws. Vorige week was er onrust nadat een man met de tbs tijdens verlof de benen nam en een ex-partner neerstak. Aandacht voor een dergelijk vreselijk incident is logisch. Tegelijkertijd is dan ook de nuance en context van belang.
TBS-gestelden niet acuut gevaarlijk
Veruit de meeste tbs-gestelden zijn niet acuut gevaarlijk. Bijna altijd ging een lange aanloop van opeenstapelende problemen aan een delict vooraf. Denk aan een echtscheiding, gevolgd door geldproblemen, baanverlies, verslaving, vereenzaming et cetera.
TBS succesvol
Al jaren lang tonen cijfers aan dat mensen in tbs succesvol worden behandeld. Dat zien we doordat mensen na een tbs-behandeling drie tot vier keer minder vaak in herhaling vallen in ernstige delicten dan nadat mensen zonder behandeling uit de gevangenis komen.
TBS-verlof onmisbaar voor succes behandeling
Verlof is een onmisbaar onderdeel van het succes van de behandeling. Het is niet een gunst of pleziertje voor tbs-gestelden. In landen waar men probeerde de behandeling vorm te geven zonder verlof bleken de recidive-cijfers veel slechter uit te pakken. Aan RTL nieuws geeft tbs advocaat Job Knoester meer uitleg over hoe zo’n behandeling met verlof eruit ziet. Van belang is om te beseffen dat er jaarlijks zo’n 70.000 verlofbewegingen zijn. Het aantal keren dat het dan misgaat zijn incidenten. Dat is niet eens in percentages, maar in promillen uit te drukken.
Twee ernstige problemen in tbs
Naar aanleiding van het heftig incident afgelopen week ontstond de vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren. Voordat hier in dit concrete geval meer over gezegd kan worden zal het onderzoek daarnaar moeten worden afgewacht. Wel kunnen op dit moment in ieder geval twee ernstige problemen in de tbs-sector worden aangewezen. Al jarenlang is er sprake van een personeelstekort. Een ander probleem is dat de door- en uitstroom problematisch is. Debet hieraan is dat het aantal tbs-opleggingen sinds 2016 verdubbeld is. Ieder jaar komen er meer tbs-gestelden bij, terwijl er ieder jaar minder uitstromen. Het systeem verstopt. En dat is schadelijk.
Gebrek aan langetermijnvisie politiek
Strafrechtadvocaat Job Knoester wijdt een belangrijk deel van de problemen aan het gebrek aan langetermijnvisie bij de politiek. In 2013 werd onder leiding van de VVD-staatssecretaris Fred Teeven een drietal tbs klinieken gesloten. Dat maakte deel uit van een grote bezuinigingsronde. Deskundigen waarschuwden er voor die sluiting niet te doen. Zijn voorzagen, gelet op de geschiedenis, dat de capaciteit van gebouwen en goed personeel op een later moment weer nodig zou zijn. Nu wordt inmiddels een aantal jaar hard gewerkt om iets te doen aan de personeelsproblemen en het tekort aan behandelplekken. Dat is echter niet van het ene op het andere moment geregeld. Het is in het belang van de veiligheid van de samenleving dat nu voor eens en altijd een langetermijnvisie wordt ontwikkeld en dat daar dan ook aan wordt vast gehouden.
Lange gevangenisstraf in combinatie met tbs onverstandig
Deskundigen hebben er ook op gewezen dat de combinatie van lange gevangenisstraffen en tbs onverstandig is. Als iemand een stoornis heeft die zo ernstig is dat hij daarvoor tbs moet krijgen dient die behandeling ook zo snel mogelijk te worden gestart. Advocaat Job Knoester vindt dat ook tijdens tbs tegemoet kan worden gekomen aan de roep om vergelding. Een tbs-behandeling duurt erg lang en kan in veel gevallen zelfs levenslang duren. Er zijn weinig tbs-gestelden die korter dan acht jaar in een tbs kliniek wonen. Bijna 25% van alle tbs gestelde zit langer dan 15 jaar in tbs. Tegen RTL nieuws zeg Knoester dat de samenleving zich de vraag moet stellen wat men belangrijker vindt: vergelding of veiligheid. Als dat laatste het geval is moet meer worden gekozen voor tbs en minder voor lange gevangenisstraffen.
Bronnen:
RTL nieuws; en